Муҳаммад ибн Ҳасан Шайбоний – улуғ мусанниф

Ироқда пайдо бўлиб, шарқ ўлкаларида кенг ёйилган ҳанафий мазҳабининг яхлит мазҳаб бўлиб шаклланиши, ундаги тарқоқ фатволарни бир ерга тўплаб, сараланиши ва ҳозирги кунимизгача бус-бутун ҳолда етиб келишида имом Муҳаммад раҳимаҳуллоҳнинг катта хизматлари бор. Чунки у зотнинг қолдирган асарлари ҳанафий мазҳабидаги барча китобларнинг асоси ҳисобланади.
БАТАФСИЛ
ҚЎШИМЧА ИЗОҲ БИЛДИРИЛМАГАН

Муғомбир. 20-ҳадис

Алихон яхши бола эди. Лекин дўстлари уни ҳамма билан тортишавергани сабабли  яхши кўрмас эдилар. Куз кунларининг бирида кўл бўйида йиғилган болалар денгизлар ва кўллар ҳақида суҳбат бошлашди. Айтишардики, денгизлар чуқурроқ ва унинг суви ҳам кўлникига қараганда совуқроқ бўлади. Алихон эса доимгидек уларнинг гапини аксини таъкидлай бошлади. Болалар унинг табиатини билганлари сабабли баҳсга киришмадилар. Улар бир
БАТАФСИЛ
ҚЎШИМЧА ИЗОҲ БИЛДИРИЛМАГАН

Беркинмачоқ

19-ҳадис Кунларнинг бирида Акмал исмли болакай  дўстлари билан бирга беркинмачоқ ўйнаётган эди. Ўйин бошланган, болаларнинг барчаси беркиниш учун ҳар томонга тарқалиб кетишар эди. Акмал беркиниш учун йўл четидаги катта каштан дарахти ортидан  жой топди. Шерикларини қидириб топиш вазифаси юклатилган болакай уни бу ердан  топиб олиши қийин эди. Шу пайт оппоқ соқолли нотаниш бир киши каштан
БАТАФСИЛ
ҚЎШИМЧА ИЗОҲ БИЛДИРИЛМАГАН

ЯХШИЛИККА ДАЛОЛАТ ҚИЛУВЧИ

18-Ҳадис Совуқ қиш кунларидан бири. Исо мактабга кетаётган эди. У йўл четида юриб бораётган фақир бир болани кўриб қолди. Боланинг устки кийимлари юпун эди. Оёқ кийими ҳам жуда эски бўлиб, улардан сув ўтиб кетаётгани яққол билиниб турар эди. Исонинг қалби ларзага келди. Дарвоқе, уларнинг оиласи ҳам гарчи бирор нарсага зориқмасдан яшасалар-да ўзига тўқ хонадонлардан ҳисобланмас
БАТАФСИЛ
ҚЎШИМЧА ИЗОҲ БИЛДИРИЛМАГАН

Қайтим

17-ҳадис Бу воқеа муборак Рамазон кунларининг бирида бўлган эди. Ифторлик вақтига яқин қолганда Адҳам янги ёпилган нон сотиб олиш учун новвойхонага борди. Новвойхона олдида кўпгина инсонлар навбатда турар эди. Ифторлик вақти яқин қолганлиги боис навбатда турган инсонлар бетоқат бўлар, новвой ҳам имкон қадар мижозларга тезроқ ҳизмат кўрсатишга ҳаракат қилар эди. Албатта бир вақтнинг ўзида нонларни
БАТАФСИЛ
ҚЎШИМЧА ИЗОҲ БИЛДИРИЛМАГАН

Ўғри

15-ҳадис Нуриддин амаки жуда ҳалим ва оғир-босиқ киши эди. Бировларни ишига аралашмаслиги ва кераксиз ўринларда гапирмаганлиги боис баъзи ҳамқишлоқлари уни гапга нўноқ ва ақлсиз киши деб ўйлашар эди. Мана шундай ўйлайдиган “ақлли” кишилардан бири Нуриддин амакининг эшагини ўғирлаб кетди. Нуриддин амаки эса бошқа эшак сотиб олиш учун бозорга борди. Бозор айланиб юриш асносида сотилаётган эшаклар
БАТАФСИЛ
ҚЎШИМЧА ИЗОҲ БИЛДИРИЛМАГАН

Олтинлар

14-ҳадис Ойдин жуда кибрли қизча эди. У отасидан айрилганидан сўнг жуда камгап бўлиб қолди. Ҳар куни ўзларининг ҳашаматли ҳовлисида ёлғиз ўйнар эди. Қўшниси Бадрия билан бирга ўйнашни эса сира хушламас эди. Чунки Бадрия камбағал оиланинг фарзанди эди. Кунларнинг бирида Бадрия шошилганича Ойдинларнинг уйига келди ва: “Менинг отам оғир касал. Умри жуда оз қолди. Сизларни зудлик
БАТАФСИЛ
ҚЎШИМЧА ИЗОҲ БИЛДИРИЛМАГАН

Беллашув

13-ҳадис Ҳасан жуда меҳрибон бола эди. Бахтга қарши у автоҳалокатга учради ва натижада икки кўзидан айрилди.  Шунга қарамасдан Ҳасан ўзини дадил тута олди ва бошқаларнинг ёрдамига муҳтож бўлмасдан яшай олишни ўрганди. У кўпинча қишлоғидан шаҳарга ёлғиз бориб келарди. Бир куни шу қишлоқда яшовчи ўзига жуда ишонган Муртазо исмли бола  Ҳасанни мазаҳ қилиш мақсадида: “Ҳасан, кел
БАТАФСИЛ
ҚЎШИМЧА ИЗОҲ БИЛДИРИЛМАГАН

ҒАЗАБ

12-ҳадис Холид жуда кучли ва бақувват бола эди. У хотиржам ҳолатда чўзган қўлини букмасдан стулларни кўтариш қобилиятига эга эди. Мактабда унга кураш борасида тенг келадигани йўқ эди. Ҳаммадан ҳам кўпроқ Нуриддин билан уришар эди. Кунлардан бир куни улар мактаб ҳовлисида уришиб қолишди. Нуриддин енгилди. Мағлуб бўлган Нуриддин синфга қайтиб кирди-да ўч олиш учун Холиднинг дафтарига
БАТАФСИЛ
ҚЎШИМЧА ИЗОҲ БИЛДИРИЛМАГАН

Ҳамён

11-ҳадис Бир бадхулқ савдогар бозор олдидан ўтиб кетаётиб ичида саккиз юз  олтин бўлган ҳамёнини тушириб қўйди. У ҳар томонга зир югуриб қидирдию, бироқ ҳамёнини кўрган бирор кишини  учратмади. Сўнг жарчи орқали кимки унинг ҳамёнини кўрган бўлса ва келтириб берса юз тилло беришини эълон қилди. Унинг ҳамёнини жуда ҳалол ва ростгўй бўлган Вали исмли косиб топиб
БАТАФСИЛ
ҚЎШИМЧА ИЗОҲ БИЛДИРИЛМАГАН