Башариятнинг сўнги пайғамбари Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламни кўриш ҳар бир мўмин-мусулмон учун улуғ шараф ҳисобланади. Бундай улуғ шарафга саҳобаи киромлар мушарраф бўлишган. Яна тақводор ва ибодатгўй инсонлар ҳам тушларида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни кўриш неъматига сазовор бўлишган.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам вафот этганларидан кейин у зотни қабрга қўйиш учун саҳобалар тўпланишди. У зотнинг қабрлари қазилиб, унинг ичига Али ибн Абу Толиб, Қусам ибн Аббос, Фазл ибн Аббос ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг мавлолари Шуқрон розияллоҳу анҳумлар тушишди. Қабрдан сўнги бўлиб Қусам ибн Аббос розияллоҳу анҳу чиқдилар ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни сўнгги маротаба кўрган киши сифатида тарихда қолдилар.
Баъзи бир ривоятларда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни охирги маротаба Муғийра ибн Шуъба кўрганлиги келтирилади. Унинг ўзи шундай дейди: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам энди дафн этилаётган бир пайтда узугимни олиб қабр ичига отиб юбордим. Кейин: узугим қўлимдан тушиб кетди, дедим. Ваҳоланки, буни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга қўл билан тегиниш ва у зотни охирги кўрган киши бўлиш учунгина атайлаб қилган эдим”.
Ибн Исҳоқдан қилинган ривоятда охирги маротаба Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни Қусам ибн Аббос розияллоҳу анҳу кўрган эканликлари маълум бўлади. Ибн Исҳоқ айтади: менга Абу Исҳоқ ибн Ясор Абдуллоҳ ибн Ҳорис ибн Навфалнинг мавлоси Миқсам ибн Абулқосимдан, у хожаси Абдуллоҳ ибн ал-Ҳорисдан сўзлаб, шундай дейди: “Мен Умар ёки Усмон розияллоҳу анҳумо даврида Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу билан бирга умра қилдим. У опаси Умму Ҳониъ бинту Абу Толибнинг уйига тушган эди. Али Умрани тугатгач, қайтиб келди. унга ғусл қилиши учун сув тайёрланган эди. Энди ғусл қилиб бўлган эди, у кишининг олдига бир неча ироқликлар келиб “Эй, Абул Ҳасан сиз бизга бир масалани ёритиб беришингизни сўраш учун келдик” дейишди. Шунда Али розияллоҳу анҳу: “Гумонимча, Муғийра ибн Шуъба ўзини Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни охирги маротаба кўрган киши деб айтаётган бўлса керак-а?!” дедилар. Улар: “Ҳа, худди шу ҳақида сўрамоқчи эдик”, дейишди. Али розияллоҳу анҳу: “Бекор айтибди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни охирги кўрган одам Қусам ибн Аббосдир” дедилар”.
“Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти 3-курс талабаси Эргашев Абдуссамиъ
