Муносиб ворис

Имом Абу Юсуф – Абу Юсуф Яъқуб ибн Иброхим ибн Хабиб ал — Ансорий, хижрий 113 йилда туғилганлар. Имом Абу Ханифанинг бош шогирдларидан. У зот фақих, тафсир илмлари, ғазотлар ва араблар тарихи билимдони эди. Аббосийлар халифаси Хорун ар-Рашид (м.786-809) даврларида қозилик қилганлар. Дастлаб илмларни Ибн Абу Лайлодан олганлар. Маълум вақтдан кейин Абу Ханифа (рахимахуллох)га шогирд тушдилар ва умрларининг охиригача у кишидан дарс эшитдилар. Буни у кишининг қуйидаги сўзлари хам тасдиқлайди: “Мен Абу Ханифага ўн етти йил шогирд бўлдим. Хатто, Рамазон ва Қурбон хайитларида хам ундан хеч хам ажралмадим. Фақат касаллигим сабабли бирга бўлолмаган баъзи вақтларим бундан мустасно”. Бу хақда Абу Ханифа (рахимахуллох): “Мени хеч ким Абу Юсуфчалик махкам тутган эмас” деганлар.

Имом Абу Юсуф ханафий мазхаби ривожига улкан хисса қўшганлар:

1. Буюк фақих авлодларни тарбиялаш йўли билан: Абу Ханифа (рахимахуллох)вафотларидан кейин у кишининг Мухаммад ибн Хасан, Хасан ибн Зиёд каби шогирдларига фиқхдан дарс бердилар. Улар кўп юртларда бу мазхабни ёйилишига хисса қўшдилар.
2. Ханафий фиқхини хадис билан қувватлади : У киши бу хақда шундай деганлар:“Абу Ханифадан таълим олиш учун у зот хузурларига тез-тез қатнаб турардим. Лекин бу мени шайхлардан хадис эшитишдан тўсмас эди”. Манбаларда келишича у зот мухаддислар хузурига бориб, 50-60 та хадис ёдлар ва уларни инсонларга имло қилиб берар эдилар. Бу фикримизни Ханбалий мазхаби пешвоси имом Ахмаднинг : “Дастлаб, хадис талабида Абу Юсуф хузурига борганман. Ундан кейин хам кўплаб инсонлардан хадис ёзиб олганман ” деган фикрлари қувватлайди.
3. Қозилик билан : У киши Аббосийлар давлатида узоқ йиллар “Қозул қузот — бош қози” бўлиб фаолият юритганлар.У кишининг қозиликлари уч Аббосий халифа – Махдий, Ходий ва Хорун ар-Рашид даврларига тўғри келади. Давлатнинг барча қозилари у кишининг маслахати билан тайинланар эди. У зот шогирдларини қози бўлишига харис эдилар. Мухаммад ибн Хасан(рахимахуллох)ни қаршилик қилишларига қарамасдан, Раққа шахрига қози қилиб тайинлаганлар. Мухаммад ибн Хасан(рахимахуллох)Ханафий фиқхининг фақихларидан эди.

Абу Юсуф (рахимахуллох) хижрий 182 йили Бағдодда вафот этганлар.

Манбалар асосида “Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти
1-курс талабаси Сотиболдиев Бекзод тайёрлади.