رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ *لِيَجْزِيَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَيَزِيدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ يَرْزُقُ مَنْ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ
سورة النور 37—38
Бир кишиларки, уларни тижорат ҳам, олди-сотди ҳам Аллоҳнинг зикридан, намозни тўкис адо этишдан ва закот беришдан машғул қила олмас. Улар қалблар ва кўзлар изтиробга тушадиган кундан қўрқарлар. (Буларнинг барчаси) Аллоҳ уларни қилган амалларининг энг гўзали ила мукофотлаши ва фазли карамидан зиёда қилиб бериши учундир. Аллоҳ хоҳлаган кишига беҳисоб ризқ берур (Нур сураси 37-38 оятлар).
Бу ерда Аллоҳнинг нурини идрок этишга ва унинг файзидан баҳраманд бўлишга ҳақли кишиларнинг сифатлари келтирилмоқда. Булар саҳобалардир. Шу қатори шу амалларни қилган мўминлар ҳам. Аллоҳ таоло неъматини, нурини кўринганга ато қилавермайди, албатта. Балки, маълум сифатларга эга бўлган зотларгагина ато этади. Ана ўша инсонларнинг сифатларидан бири Аллоҳ таолони эртаю кеч поклаб ёд этиш – тасбеҳ айтиш бўлса, яна бир сифати тижоратга ҳам, олди-сотдига ҳам машғул бўлмасдан, Аллоҳни зикр этишларидир. Яъни, иш вақтида ҳам Аллоҳни унутмайдилар. Тижорат ва олди-сотди билан машғул бўлиб, намозни, хусусан жамоат намозини қолдирмайдилар. Менинг ўзим тижорат қилиб, зўрға топдим-ку, деб закот беришдан ҳам қочмайдилар. Чунки:
“Улар қалблар ва кўзлар изтиробга тушадиган кундан қўрқарлар”.
Яъни, қиёмат кунидан қўрқарлар. У кунда тижорат билан, олди-сотди билан машғул бўлиб, Аллоҳнинг зикрини, намозни тўкис адо этишни, закот беришни унутганларнинг қалблари ва кўзлари қўрқинчдан изтиробга тушади.
Мазкур сифатлар соҳиби Аллоҳнинг нурига сазовор бўлади ва қиёматда ушбу оятда зикр қилинган мукофотларга эришади.
Аллоҳ таоло бу ерда “Рижаалун” деб зикр қилишлиги – бу тоифадаги кишилар олий ҳимматли эканликларига далолатдир. Улар ер юзидаги Аллоҳнинг уйларини иморат қиладилар. Аллоҳ таоло “Уларни тижорат ҳам… тўса олмас” деб зикр қилди. Тижорат – инсонни намоздан тўсишликка катта сабаб бўладиган амаллардан бири ҳисобланади.
Уламолар “Рижаалун” калимасидан, жамоат эркак кишиларга, деб далил олишган. Аёллар эса уйларида намоз ўқиганлари афзал дейишади.
Аллоҳ таоло Ўзини доим зикр этувчиларни яхшиликлар билан мукофотлайди ва савобларни кўп қилиб беради. Аллоҳ таоло бандаларини ҳисоб-китобсиз ризқлантиради. Аллоҳнинг берадиган нарсаларининг чегараси йўқ.
Аллоҳ таоло барчаларимизни Ўзини доим зикр этувчилар қаторидан қилсин! Саҳобалардан рози бўлгани каби бизлардан ҳам рози бўлсин!
“Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти
талабаси Абдуссами Эргашев
манбалар асосида тайёрлади
