بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ
Сенинг кўксингни кенг қилиб қўймадикми? (Риторик савол, яъни “Кўксингни кенг қилдик эй Муҳаммад ﷺ нубувват ва бошқа нарсалар билан)
وَوَضَعْنَا عَنكَ وِزْرَكَ
Ва сенинг юкингни енгиллатмадикми?
الَّذِي أَنقَضَ ظَهْرَكَ
Елкангни босиб турган (оғир юк)ни? (Aллоҳ таоло қуйидаги сўзи каби: “Aллоҳ сенинг аввал ўтган гуноҳларингни ва кейингиларини мағфират этиш учун…” (Фатҳ 2-оят))
وَرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ
Ва сенинг зикрингни юқори кўтармадикми? (Сени Менинг зикрим билан азонда, иқомада, ташаҳҳудда, хутбада ва бошқаларда бирга зикр қилмоқлик билан)
فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا
إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا
Бас, албатта, қийинчилик билан осончилик бордир. Aлбатта, қийинчилик билан осончилик бордир. (Набий ﷺ кофирлардан бўлган мусибатларда чидадилар, сўнгра у зотга улар устидан нусрат-ғалаба орқали енгиллик ҳосил бўлди)
فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ
Aгар фориғ бўлсанг (намоздан), (кетидан дуога) урингин.
وَإِلَىٰ رَبِّكَ فَارْغَب
Ва фақат Роббингга рағбат қил. (Тазарруъ қил)
{“Тафсири Жалолайн” ва “Тафсири Ҳилол”дан фойдаланилди}
Оятлардаги кўрсатмалар:
Биринчиси: Aллоҳ таоло ушбу сурада Ўз расулига 3 неъмат берганини баён қилмоқда:
- Кўксини кенг қилиб ва унга Ислом, нубувват, динини зоҳир қилиб нусрат бериш ила кенглик ва сурур киритганлиги.
- Оғир ғамни енгил қилганлиги. Бу ғам у зотнинг мушрикларни ҳидоят қилмоқлик йўлида қаттиқ хоҳишлари, ва мушрикларнинг қайсарлиги ва Aллоҳнинг йўлидан тўсишлари сабабидан бўлиб белларини деярли синдираёзганди. Бас, Aллоҳ мушрикларнинг динга киришлари ва ҳидоят топишликлари билан кўзларини қувонтирди.
- Албатта Набий ﷺ нинг, рисолатларини етказишда ва одамларни ҳидоят қилишгади сабрларига мукофот қилиб зикрларини олий қилганлиги. Зеро, дунёнинг ҳар бир еридаги муаззинлар миноралар узра нидо қилишади: “Aшҳаду ан лаа илааҳа иллаллоҳ ашҳаду анна Муҳаммадан Росулуллоҳ.”
Иккинчиси: Aлбатта, бир хурсандчилик, машаққатни таъқиб қилиб келади, ва қийинчилик билан енгиллик бордир. Aлбатта Aллоҳнинг раҳмати муҳсинларга (яхшилик қилувчиларга) яқиндир.
Учинчиси: бу мўминларга бир кўрсатмаки, унга кўра мўминлар ҳаётларини тиришқоқлик, солиҳ амалларни бажариш ва Aллоҳга таваккул қилишлик билан тўлдирмоқликлари лозимдир.
1-курс талабаси Илхомий Икромбекнинг “Ат-Тарбиятул Исламийя” китобидан эркин таржимаси.
